Wonder Woman to the Rescue
Decennia voordat Beyoncé in ‘Who Run the World’ een anthem voor vrouwenemancipatie maakte, deed psycholoog William Moulton Marston iets vergelijkbaars. Hij maakt echter geen lied, maar bedacht in 1941 een van de bekendste superhelden ooit: Wonder Woman.
Hij geloofde dat vrouwen superieur waren aan mannen. De amazone prinses Diana, zoals Wonder Woman eigenlijk heet, was zijn ideale vrouw met goddelijke krachten. Ze groeide op op een paradijselijk, utopisch eiland met enkel vrouwen, geïsoleerd van de rest van de wereld. Totdat kapitein Steve Trevor hun rust komt verstoren en met zijn vliegtuig crasht op hun eiland. Hij brengt berichten over de Tweede Wereldoorlog met zich mee, waardoor Wonder Woman besluit om de wereld te helpen.
In de huidige gekke tijd, geteisterd door een pandemie, kunnen we ook op Wonder Woman rekenen. Na meerdere keren uitstellen van de releasedatum, is het nu toch echt zo ver. Op 16 december verschijnt Wonder Woman 1984 in de bioscopen om ons een hart onder de riem te steken. Het perfecte moment om de kostuums van deze superheld onder de loep te nemen.
Wonder Woman als oorlogsheldin
De eerste uitgave van Wonder Woman verscheen in januari 1942 in de schappen. Op de omslag (afb. 1) zien we al de meeste elementen die - tot voor kort - kenmerkend waren voor haar kostuum. De tiara in haar lange zwarte lokken, de strapless rode top met de Amerikaanse adelaar en het blauw rokje met sterren. Alleen dat rokje werd nogal snel vervangen door praktischere shorts (afb. 2).
De kleuren en de sterren zijn duidelijk afgeleid van de stars and stripes van de Amerikaanse vlag. Wonder Woman was dan ook bij uitstek een patriottische superheld die ten strijde trekt tegen de nazi’s en het fascisme voordat Amerika zelfs nog maar deelnam aan de oorlog. Amerika werd hierbij voorgesteld als het laatste democratische bastion dat beschermd moest worden. Daarom zien we Wonder Woman vechten in Washington DC, met op de achtergrond het Capitool en het Witte Huis: het democratische hart van Amerika.
Toen Amerika uiteindelijk Duitsland de oorlog verklaarde, werd Wonder Woman een boegbeeld van de oorlog zoals Rosie the Riveter. Wonder Woman ontsteeg genderidealen als sterke en vechtende vrouw die strijdt voor het vaderland. Door de oorlog werd dit onorthodoxe vrouwbeeld geaccepteerd en zelfs omarmd om vrouwen te mobiliseren het werk van mannen over te nemen.
Wonder Housewoman
In 1947 stierf de vooruitstrevende Marston en met hem zijn progressieve ideeën. Sowieso betekende het einde van de oorlog een heropleving van conservatieve gendernormen. De ideale vrouw was bovenal echtgenoot en moeder. Wonder Woman werd ook niet gespaard en haar verhaallijnen focusten steeds meer op haar liefdesleven.
In 1968 werd Wonder Woman zelfs ontdaan van haar krachten en kostuum. Haar alter ego Diana Prince nam haar plaats volledig in. In die gedaante droeg zij een modieuze jaren ’60 paarse mini-jurk met lange, glanzende laarzen in de stijl van André Courrèges (afb. 3). Ze werkt zelfs in een kledingboetiek, waar ze precies dergelijke hippe kleding verkoopt. Zelfs haar onafhankelijkheid sneuvelt, nu ze een (mannelijke) mentor heeft genaamd I-Ching.
Deze make-over bevestigt gendernormen. Niet alleen doordat Wonder Woman de gedaante krijgt van een eigentijdse modieuze vrouw en daarmee voldoet aan het ideaal van die tijd, maar ook omdat deze herontwerpen het idee bevestigen dat mode een typische bezigheid voor vrouwen is. Vrouwen, net zoals mode, zouden immers wispelturig en altijd veranderend zijn.
Feministisch icoon
Wonder Woman kreeg echter bijval vanuit onverwachte hoek. Feminist Gloria Steinem zette de heldin op de eerste cover van haar feministische tijdschrift Ms. (afb. 4). Zo startte zij een campagne om de oorspronkelijke Wonder Woman, inclusief krachten en kostuum, weer tot leven te wekken. En met succes: niet alleen bracht DC Comics het oorspronkelijke kostuum terug, ook kreeg de superheld haar eigen televisieshow in 1975 met Lynda Carter als Wonder Woman (afb. 5).
Mede door deze televisieserie kreeg dit kostuum een iconische status. Hiermee werd het ook een inspiratiebron voor modeontwerpers. Zo liet John Galliano zich door haar inspireren voor zijn Dior collectie in 2001. Hij stuurde modellen met jasjes, korsetten en ieniemienie broekjes bezaaid met Americana de catwalk op (afb. 6). Voor een mogelijke terugkeer naar Wonder Woman’s geboorte-eiland, ontwierp hij losjes vallende jurken (afb. 7). Met een ontblote borst, de overlevering in herinnering roepend dat Amazones een borst zouden afhakken.
Wonder Woman op het witte doek
In de daaropvolgende jaren verandert het kostuum van Wonder Woman minimaal, zoals het vervangen van de adelaar door een monogram van de heldin (afb. 8). Veel belangrijker is echter de film Wonder Woman (2017), geregisseerd door Patty Jenkins, waarin Gal Gadot in een gloednieuw kostuum ten tonele verschijnt.
Wonder Woman is nu een echte strijder (zie trailer 1, 1:32 – 1:40), vergelijkbaar met hoe zij een jaar daarvoor werd gepresenteerd in de stripboekvariant (afb. 9). Het Amerikaanse karakter van het kostuum is niet meer, al blijven de kleuren rood en blauw behouden in diepere, meer volwassen tinten. Het iconische monogram is meer prominent aanwezig en het kostuum fungeert meer als een harnas.
Kostuumontwerper Lindy Hemming liet zich inspireren door periodes voor het antieke Griekenland en samenlevingen die werden geleid door vrouwen. Dit is zichtbaar in de outfit die Wonder Woman en de andere amazones dragen op Themyscira (zie trailer 0:11 – 0:50 en 1:07 – 1:13). Een asymmetrische, leren bustier met rokje dat eruitziet alsof het door de Amazones op het eiland zelf is gemaakt. Het rokje is kort, zodat ze zich gemakkelijk kon bewegen. Griekse afbeeldingen van Amazones, zoals de vrouwen rechts op deze vaas (afb. 10), tonen bovendien een vergelijkbaar silhouet met een asymmetrisch, kort kostuum.
Het Wonder Woman kostuum is eveneens handgemaakt van metaal en leer, vervaardigd door het Londense designer duo Whitaker Malem. Om bewegingsvrijheid te garanderen, stuurde Hemming het originele kostuum dat gedebuteerd werd in de film Justice League (2017) naar experts om er een lichtere en soepelere variant van te maken. Haar over-de-knie-laarzen zijn vervangen door een sporty hybride van een sandaal en een laars. Met een hoge zool, dat dan weer wel. Jenkins zei hierover in een interview:
"It's total wish-fulfillment. I, as a woman, want Wonder Woman to be hot as hell, fight badass and look great at the same time — the same way men want Superman to have huge pecs and an impractically big body. That makes them feel like the hero they want to be. And my hero, in my head, has really long legs."
Desalniettemin heeft dit kostuum veel meer bewegingsvrijheid dan de mode ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Een scène in het Londen van 1918 onderstreept dit verschil. Terwijl Wonder Woman eigentijdse mode, inclusief korset, aanpast als camouflage, roept ze gefrustreerd uit: “How can a woman possibly fight in this?”
80s galore in Wonder Woman 1984
In de trailer en campagneposters van Wonder Woman 1984 steelt een ander kostuum de show, het zogeheten Golden Eagle Costume (zie trailer 2, 1:56 – 2:05). Een gouden, nauw aangesloten harnas met sterk uitgesproken schouders. Dit beeld past perfect bij het tijdsbeeld van de jaren 80. Wie aan mode denkt uit deze tijd, komt al gauw uit bij Thierry Mugler, die zomaar de ontwerper van dit kostuum had kunnen zijn. Elle UK doopte hem zelfs tot “the man who defined 1980s fashion.” Hij liet zich inspireren door science fiction en superhelden om een sterk vrouwbeeld neer te zetten die vaak de realiteit zelfs overstijgt. Met zijn gevoel voor show en gebruik van ‘harde’ materialen als metaal en PVC, maakt hij zijn vrouwen tot “space-age vixens on the regular and created whimsical and quite often erotic clothing fantasies.”
De Golden Eagle Suit doet bijvoorbeeld denken aan zijn Robot collectie (1995), waarin een robot (afb. 11) zijn opwachting maakte, maar ook een gouden bodyharnas (afb. 12). Maar een decennium eerder, waarin de film zich afspeelt, maakte hij ook al creaties die in Wonder Woman’s garderobe zouden passen. Zo showde hij in 1984 (!) een metallic, gouden jurk met geprononceerde schouders en gouden armbanden, hoewel niet kogelwerend (afb. 13). Maar ook deze strapless, gedrapeerde jurk gecombineerd met gouden vleugels uit de herfst-winter collectie 1984-1985 (afb. 14).
Of wat dacht je van een strapless body uitgevoerd in koper en leer, met daaronder een zwierige rok (afb. 15), wat weer meer aansluit bij Wonder Woman’s ‘normale’ vechterskostuum. Zo lijken Mugler en Wonder Woman haast een match made in heaven. Dat wordt dus in meerdere opzichten genieten 16 december!
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie