Boekrecensie: De top 5 van 2021

Nu de lockdown geplande Kerstfestiviteiten in de war stuurt, is er misschien meer tijd om te lezen.

Daarom op de valreep een aantal boeken, die het afgelopen jaar en daarvoor zijn verschenen en die ik van harte kan aanraden. Omdat onze lokale boekhandelaren het moeilijk hebben nu, wil ik iedereen oproepen zoveel mogelijk via hen te bestellen! Voor de volledigheid heb ik bij de prijzen de internetbron gegeven, maar dat is slechts ter info…

(in willekeurige volgorde)

1. 'Patterns of Fashion 1, The content, cut, construction and context of Englishwomen’s dress'

J. Arnold (ed. J. Tiramani e.a.), Patterns of Fashion 1, The content, cut, construction and context of Englishwomen’s dress ca. 1720-1860, London 2021, ISBN 978-0-9931744-4-5, £ 35, uitsluitend te bestellen vanaf 1 januari via deze link!

Iedere keer wanneer een nieuw boek van Jenny Tiramani en haar team van The School of Historical Dress verschijnt, sla ik het – letterlijk met klamme handen – open want bij iedere uitgave wordt de lat weer hoger gelegd. Niet alleen van het gedetailleerde onderzoek, maar ook van de uitgave. Janet Arnold’s oorspronkelijke serie was nog zw/w met uitsluitend (patroon)tekeningen en enige extra uitleg. De heruitgaven beginnen met een uitgebreide historische inleiding en nu is ieder kledingstuk voorzien van talloze kleurenfoto’s van details, vergelijkbare voorbeelden en eigentijdse portretten.

De patronen zijn inmiddels ook in kleur waardoor het werken ermee vereenvoudigd is, omdat men de verschillende onderdelen en details veel gemakkelijker kan herkennen. Bij deze versie wordt een dunne kartonnen liniaal meegeleverd waar onder andere de schalen 1:8 en 1:4 zijn weergegeven. Een absolute aanrader voor iedereen die in vrouwenkleren uit deze periode geïnteresseerd is!

2. 'Ingenious Trade, Women & Work in Seventeenth-Century London'

L. Gowing, Ingenious Trade, Women & Work in Seventeenth-Century London, Cambridge 2021, ISBN 978-1-108-48638-5, £ 29.99, hardback, o.a. te bestellen via deze link.

Om nog even in Engeland te blijven… Laura Gowing is Professor of Early Modern History aan King’s College in London en vooral geïnteresseerd in vrouwen en gender in Engeland 1500-1700. In haar nieuwste boek gaat ze in op het betaalde werk waar meisjes en vrouwen in het 17^e-eeuwse London toegang toe hadden. Net zoals in de Nederlanden werden naaisters in veel gevallen buitengesloten van de kleermakersgilden en was het percentage meisjes dat in de leer ging bij een meester veel lager dan dat van jongens.

Aan de hand van allerlei voorbeelden volgen we vrouwen in hun werkzame leven – een inkijk die nieuw en verhelderend is. In ons land heeft Bibi Panhuysen in 2000 met haar (alleen nog tweedehands verkrijgbare) boek Maatwerk… baanbrekend werk verzet, maar een verdieping à la Gowing zouden we ook hier goed kunnen gebruiken. Wie neemt de uitdaging aan?

3. 'Dress Codes, How the Laws of Fashion Made History'

R. Thompson Ford, Dress Codes, How the Laws of Fashion Made History, New York 2021, ISBN 978-1-5011-8006-4, € 16.99, paperback, via Bol.com vanaf 18-1-2022

Toen dit boek begin 2021 uitkwam, waren mijn verwachtingen hooggespannen, want, wanneer schrijft een Professor of Law – nota bene aan de beroemde Stanford Universiteit in de VS - een boek over mode? We hadden natuurlijk al The Right to Dress, Sumptuary Laws, ca. 1200-1800 (Cambridge 2019), maar vanuit juridische perspectief waren weelde-, etiquette en andere beperkende wetten nog niet eerder besproken. Bovendien is Thompson Ford gespecialiseerd in burgerrechten en antidiscriminatie wetgeving. Daarnaast houdt hij van mooie kleren en heeft zijn vrouw hem in 2009 zelfs aangespoord zich op te geven voor Esquire’s ‘Best Dressed Real Man’, waar hij als zesde eindigde en dus nét buiten de prijzen viel.

Het boek begint zeer veelbelovend, maar al snel ontdekte de kostuumhistoricus in me allerlei algemeenheden - die inmiddels achterhaald zijn - en die hij klakkeloos had overgenomen uit de literatuur. Desondanks behandelt hij veel interessante Amerikaanse rechtszaken waar kleren of het zich op een bepaalde manier kleden een belangrijke rol in hebben gespeeld en die absoluut een eye opener zijn. Ik was enigszins teleurgesteld door de bibliografie waarin b.v. The Right to Dress ontbreekt, maar mogelijk was ik niet de doelgroep. Laat je niet ontmoedigen door deze recensie en lees het boek vooral zélf, want dat verdient het zeker.

4. 'The Pocket, A Hidden History of Women’s Lives'

B. Burman, A. Fenneteaux, The Pocket, A Hidden History of Women’s Lives, London 2020, ISBN 978-0-300-25374-0, € 22.99, paperback, b.v. Bol.com

Hoewel oorspronkelijk uit 2019, wil ik dit rijk geïllustreerde boek toch even onder ieders aandacht brengen. Misschien spreek ik alleen voor mezelf, maar ik had geen idee hoeveel verhalen en informatie schuilgaan achter een simpel kledingonderdeel als de losse zak. Natuurlijk had ik in de loop der jaren al talloze fraai en uitbundige geborduurde exemplaren de revue zien passeren, maar dat je er de draagsters levensomstandigheden, sociale mobiliteit, bezit of zelfs werk aan kon aflezen was voor mij helemaal nieuw. Bovendien kon de inhoud van de zak – net zoals tegenwoordig met een damestas – enorm variëren. De zakken zijn afkomstig uit verzamelingen verspreid over heel Groot-Brittannië en geven een heel divers beeld qua uitvoering en/ of versiering. Een ‘klein onderwerp’ groot aangepakt.

5. 'Godinnen van de Art Nouveau'

W. Hupperetz e.a. (red.), Godinnen van de Art Nouveau, Waanders 2020, ISBN 9-789462-584303, € 24.95 (ex. verzendkosten), paperback, via deze link.

Deze publicatie is van vorig jaar, maar nog niet eerder op Modemuze gerecenseerd en nog steeds zeer de moeite van het lezen waard – vooral ook omdat maar weinig verschijnt over de Nederlandse mode. Uiteraard is dit een boek bij een tentoonstelling - die nu niet meer te zien is - maar daar lijdt dit boek absoluut niet onder. De redactie heeft 18 specialisten gevraagd een bijdrage te leveren, waarbij b.v. Els de Baan over de vrouwenkleren schrijft en Martijn Akkerman over de juwelen. Prachtig geïllustreerd met portretten, (reclame)grafiek, juwelen en fraai vormgegeven gebruiksartikelen, die samen het leven van de vrouw in deze periode schetsen. Ook heerlijk om af en toe doorheen te bladeren…