Terug naar de bron

Wie liever eigentijdse bronnen raadpleegt dan boeken over de mode of een periode, kan hiervoor terecht bij de Amerikaanse uitgever Dover Publications of de uitgaven van het Franse Maxtor France. Dover’s grondlegger, de New Yorker Hayward Cirker begon in 1941 met het verkopen van ramsj [restantpartijen] maar ging al snel over op het publiceren van uitverkochte boeken waarvan het copyright was verlopen. Inmiddels heeft het fonds meer dan 7.000 titels. Maxtor bestaat sinds 1999 en is gebaseerd op hetzelfde principe; goedkope facsimile uitgaven voor een breed publiek. Hun fonds bedraagt inmiddels 1.000 titels. Uiteraard bieden beide ook e-books aan.

The Cult of Chiffon, An Edwardian Manual of Adornment (Dover, 2017)

Deze heruitgave van een Engels ‘handboek’ uit 1902 is een must voor iedereen die van frou frou, de tea gown en Downton Abbey houdt. Het is geschreven door Mrs. Eric Pritchard of beter gezegd Marian Elizabeth Pritchard, moderedactrice van het Engelse vrouwenblad The Lady’s Realm: An Illustrated Monthly Magazine (1896-1914). Dit tijdschrift richtte zich primair op de upper-classes, maar werd vooral ook door middle-class dames gelezen die hogerop wilden. Marian Pritchard’s echtgenoot was een vooraanstaand kinderarts, die baanbrekend onderzoek deed en haar waarschijnlijk hiermee de toegang tot de society bood. Ze ‘verschuilt’ zich niet voor niets achter zijn gerespecteerde naam. De toon van het boek is niet alleen onderhoudend, maar vooral ook behoudend. Zo begrijpt Pritchard absoluut niets van vrouwen die sporten of functionele kleren willen dragen. Lou Taylor, professor aan de universiteit van Brighton gebruikt dit onbegrip in haar boek The Study of Dress History (2002, p.96) ter illustratie van het feit dat binnen één tijdvak verschillende en totaal conflicterende meningen naast elkaar kunnen bestaan. In The Cult of Chiffon wordt met alle gemak helemaal voorbijgegaan aan de vrouwenemancipatie, de Aesthetic Dress Movement of de Reform-beweging. Juist daarom is het lezen van eigentijdse bronnen zó interessant, mits men het bredere perspectief niet uit het oog verliest. Los van dit alles heb ik Pritchard’s boek glimlachend gelezen, omdat ze met zóveel vanzelfsprekendheid een wereld beschrijft die een decennium later verdween en nooit meer terug zal komen. (ISBN: 978-0-486-80940-3, $14.95 of €14.49)

The Cult of Chiffon, An Edwardian Manuel of Adornment (Dover, 2017)

Coupe et confection des Vêtements de Femmes et d’Enfants…, 1884 (2012)

In tegenstelling tot de uitgaven van Dover Publications, die naast de mode uit de 19^e en 20^e eeuw, accessoires, juwelen, naaipatronen, stoffen en ambachten ook oude (postorder)catalogi bevatten, legt MAXTOR zich veel meer toe op de heruitgave van praktische handboeken. Hoewel bij hen 2016 L’Art de la Coëffure des Dames Françoises uit 1767 (ISBN: 979-10-208-0133-3, €22) verscheen, wil ik me hier richten op twee 19^e-eeuwse heruitgaven.

Het patronenboek Coupe et confection des Vêtements… van een zekere Mademoiselle E. Grand’homme uit 1884 werd gebruikt tijdens de naailessen op de middelbare scholen in Frankrijk. Volgens het titelvel had deze methode tijdens de Wereldtentoonstelling in Parijs (1878) een verguld zilveren medaille gewonnen. Een onderscheiden en waarschijnlijk beproefde manier dus, om eenvoudige japonnen, blouses, peignoirs, korte en lange jassen te maken voor moeders en dochters. Het is altijd interessant om te bekijken in hoeverre de manier van maat nemen en knippen verschilt van de huidige. Voor de verzamelaar bieden de voorgestelde afmetingen een – zij het absoluut niet betrouwbare! – maar aardige manier om de eigen kledingstukken uit de periode mee te vergelijken. Ook qua snit en afwerking. (ISBN: 978-84-9001-108-9, €4.80)

Manuel Complet des Fabricans de Chapeaux en tous genres…, 1830

Manuel Complet des Fabricans de Chapeaux en tous genres…, 1830 (2012)

De Manuel Complet des Fabricans de Chapeaux…. is geschreven in samenwerking met de vooraanstaande scheikundige en apotheker Jean-Sébastien-Eugène Julia de Fontenelle (1790-1842), die tussen 1826 en 1841 maar liefst 22 handboeken van verschillende aard liet verschijnen. Hij wilde een brug slaan tussen de exacte wetenschap en de kunst en ambachten. In dit handboek concentreren de auteurs zich dus op de grondstoffen – van beverhaar, via veren tot aan hout en ijzer -, verfstoffen, stijfsels/plaksels en de nieuwste technische mogelijkheden. Omdat de meeste literatuur zich beperkt tot de ontwikkeling van de vorm van de hoed, biedt dit educatieve boekje ons een verrassende kijk in de werkwijzen van de toentertijd moderne hoedenmaker, waarbij ik me wel afvraag of de inhoud voor vele van hen niet te hoog gegrepen zal zijn geweest. (ISBN: 978-84-9001-282-6, €5.50) De boeken van Maxtor zijn het eenvoudigst te bestellen via de site van boekhandel FNAC in België of Frankrijk.