Waar komt de Peter Pan-kraag vandaan?

In het Modemuze-archief zijn er talloze kragen te bewonderen. Onder deze verzameling bevinden zich voornamelijk veel kanten kragen, maar ook kragen van eenvoudig linnen of katoen. Een aantal jaren geleden maakte de ronde kraag, ook wel Peter Pan-kraag genoemd, een comeback in modeland. Dit is een rondlopende, speelse kraag, veelal bevestigd aan een top of blouseje. Wat is eigenlijk de geschiedenis van deze kraag?

Peter Pan

Tijdens het onderzoek naar de rondlopende kraag kwam al gauw de term Peter Pan-kraag naar boven. De Peter Pan-kraag stamt af van de eerste Amerikaanse productie van het toneelstuk over Peter Pan in 1905, het bekende verhaal geschreven door J.M. Barrie. In dit toneelstuk werd de hoofdrol van Peter Pan gespeeld door de Amerikaanse Broadway actrice Maude Adams. Het is opmerkelijk voor deze periode dat een mannelijke hoofdrol door een actrice vertolkt werd.

Maude Adams, in haar Peter Pan kostuum met Peter Pan-kraag, ca. 1905.

De Peter Pan-kraag was een belangrijk onderdeel van Maude Adams’ kostuum. Dit kostuum bestond uit een broek, een hoedje en een door boswachters geïnspireerde blouse met brede ronde witte kraag. Opvallend is dat in de eerste versie van het Peter Pan-toneelstuk, opgevoerd in 1904 in Engeland, de eveneens vrouwelijke hoofdrolspeelster helemaal geen kraag droeg. En ook in de verfilming van Peter Pan in 1953 is in de groene kleding waarin het fantasiefiguur wordt afgebeeld geen kraag te bekennen. Zou de kraag zijn toegevoed om de vrouwelijke hoofdrolspeler in de mannelijke rol van Peter Pan eleganter uit te laten komen?

Claudinekraag

De Peter Pan-kraag kent gelijkenissen met de ‘col Claudine’ of Claudine-kraag, afkomstig uit Parijs. Ook deze kraag ontstond naar aanleiding van de hoofdpersoon uit een boek; namelijk Claudine uit het in 1900 geschreven boek ‘Claudine à l’école’, geschreven door Colette. In dit verhaal speelt de ronde kraag een belangrijke rol in de beschrijving van de hoofdpersoon; een kostschoolmeisje. Naast de Claudine collar, ontstonden er na de verschijning van dit boek ook accessoires en parfums die vernoemd werden naar Claudine.

De Claudine- of Peter Pan-kraag heeft rond aflopende hoeken en is vrij breed. Dikwijls bevinden zich aan de voorzijde van de kraag twee knoopjes. De kraag kan verder bestaan uit één stuk met een opening aan de voorzijde, maar er zijn ook varianten van de kraag die uit twee losse stukken bestaan die beiden van middenachter naar middenvoor lopen.

Peter Pan-kraag in het modebeeld

De Peter Pan-kraag verscheen dus begin 1900 voor het eerst in het modebeeld. Na de verschijningen in het Franse verhaal over Claudine en in het Peter Pan-toneelstuk werden de rondlopende kragen een hit. De hooggesloten, puntige kragen verdwenen langzamerhand steeds meer uit het modebeeld. De Peter Pan-kraag werd gezien als minder stijf, comfortabeler, speels, en toch netjes. Al gauw werd deze trend geadopteerd door de society girls uit welgestelde klassen.

In de jaren twintig werd de Peter Pan-kraag voornamelijk geassocieerd met kinderkleding, waar het rondlopende kraagje dikwijls aan bevestigd was. In de jaren dertig en veertig werd de Peter Pan-kraag veel gezien in bruidskleding. In de jaren vijftig was preppy kledingstijl zeer geliefd en ook hier paste de rondlopende kraag thuis. Na het hippietijdperk ontstond er eind jaren zeventig opnieuw interesse in het elegante kraagje evenals na de grunge periode in de jaren negentig.

Ook in de 21ste eeuw is de rondlopende Peter Pan-kraag meerdere malen in het modebeeld verschenen, zoals in 2011 bij Louis Vuitton, en ook in het straatbeeld komt deze kraag nog veelvuldig voor.

Louis Vuitton, ready-to-wear herfst 2011, look 54. foto: Gianni Pucci (via Vogue.com).