Mystery gloves

Het Fries Museum Leeuwarden onderzocht in de aanloop naar de tentoonstelling Breien! een paar bijzondere wollen handschoenen uit de collectie met een opvallend breipatroon.

Het Fries Museum heeft diverse gebreide polsmouwtjes, mitaines en handschoenen in de collectie. Dit paar wollen handschoenen is echter uniek vanwege de gebruikte techniek, het materiaal en de datering. Om meer te weten te komen van de herkomst van deze handschoenen werd onderzoek gedaan naar soortgelijk breiwerk in ondermeer Nederland, Noorwegen en Ierland. Naast onderzoek naar de herkomst van de handschoenen leverde ook de gebruikte techniek interessante informatie op.

Peper en zout

De handschoenen zijn gebreid in een peper-en-zout patroon, afwisselend in witte en bruine schapenwol. Ze zien er eigentijds uit maar hebben opmerkelijke dikke bolle manchetten. Aan de hand van foto’s en bekijken van de handschoenen zelf is een patroon getekend en werden de handschoenen vervolgens na gebreid in verschillende garens en op verschillende pennen.

Opvallend is de dat de handschoenen heel professioneel gebreid zijn met een prachtige duiminzet. Wel is de hand relatief lang en zijn de vingers opvallend kort. De handschoenen verkeren in zeer goede staat en zijn waarschijnlijk nooit gedragen. De handschoenen hebben een ingebreid patroon van een achthoekige ster, een zogenaamde Selbu roos. De handschoenen zijn voorzien van de initialen A.I. Dit staat op de kop voor de drager en is leesbaar voor degene die hij begroet. In de handschoenen staat ook een ingebreid jaartal: 1783.

Noorwegen

Zijn ze gekocht door een Friese scheepskapitein op een van zijn handelsvaarten naar het Oostzeegebied? In de omgeving van Selbu in Noorwegen werd veel gebreid voor de handel. De geschiedenis van de Noorse handschoenen met Selbu roos bleek echter goed gedocumenteerd. De karakteristieke handschoenen ontstonden omstreeks 1850. Veel later dan de handschoenen uit het Fries Museum.

Patroon Selbu handschoenen, 1948

Schotland

Een ander mogelijke herkomstland is Schotland, waar in Sanquhar handschoenen met het ‘salt-and-pepper' patroon werden gemaakt. De langgerekte vorm van dat motiefje, aan de binnenkant van de hand, is daar echter niet bekend. Grote sterren evenmin en de  aanduiding van naden is altijd met de donkere kleur en niet met de lichte. Bovendien staan in Sanquhar eventuele initialen, namen of jaartal in de pols en zijn altijd leesbaar voor de drager. Zie voor een korte geschiedenis van de Sanquhar handschoenen het blog van Tom of Holland.

Collectie Tollbooth Museum, bron: tomofholland.com

Groenlo

Dichter bij huis zijn ook voorbeelden te vinden die op deze handschoenen lijken. De zogenaamde Grolse wanten zijn meestal gemaakt in blauw en wit garen en hebben een achtpuntige ster als symbool van het oude fort Groenlo. Deze wanten hebben een typisch patroon voor de regio maar komen als handschoen niet voor. Het Historisch Museum Deventer heeft een aantal van deze wanten in de collectie.

Grolse wanten, collectie Historisch Museum Deventer

Het onderzoek heeft nog geen definitief antwoord kunnen geven op de herkomst van de handschoenen of de identiteit van eigenaar A.I. en blijft dus voorlopig een mysterieus voorwerp in onze collectie. 

Literatuur

In dit artikel zijn termen gelinkt die voorkomen in het lexicon van mode ABC.