Een ode aan mannen met lang haar

Ieder mens heeft het: haar. De een (ietsje) meer dan de ander, afhankelijk van zowel biologische als culturele factoren. Van nature heeft de een krullend haar, de ander overbeharing op armen en benen en weer een ander kan maar geen baard laten groeien.

Door deze biologische kenmerken te vervormen wordt de verschijningsvorm van het haar maatschappelijk aanvaardbaar gemaakt. Per cultuur, tijd en sekse verschillen de normen en functies van deze verschijningsvorm. Net zoals kleding geeft haar vorm aan de eigen identiteit. Het lichaam wordt daarbij niet als een vaststaand gegeven gezien waarbij genetisch is bepaald hoe iemand eruitziet, maar als een project dat getransformeerd kan worden. Doordat haar een van de eerste fysieke kenmerken is die wordt gezien als we naar elkaar kijken, roept het direct een reactie of oordeel op. [1]

Jared Leto, ©Getty Images

Waar het hoofdhaar betreft geeft het merendeel van de man de voorkeur aan een vrouw met lang haar. Lang haar bij vrouwen wordt geassocieerd met goede zelfzorg en seksualiteit. Fascinerend is dat deze associaties niet op lang haar an sich van toepassing zijn, maar alleen op vrouwen met lang haar. Lang haar bij mannen wordt verbonden aan nonchalance, oermannelijkheid en excentriciteit, terwijl het vooral een uiting van ijdelheid is. Het vereist namelijk nogal wat verzorging en aandacht om het lange haar er onverschillig, maar verzorgd, uit te laten zien. Het voorbeeld hiervan was de afgelopen jaren de acteur en zanger Jared Leto. Hij bewijst dat de aantrekkingskracht van mannen met lang haar ver gaat. Toen bekend werd dat hij zijn haar had afgeknipt, pinkte de media online een traantje weg. Een troost: Leto schijnt zijn lange haar net zo erg te missen. Voor beide sekse lijkt kort haar te wijzen op gehoorzaamheid en discipline en lang haar op vrijheid. [2]

Jared Leto, ©Getty Images

Het toppunt van nonchalante mannelijkheid is de man die zijn lange haar in een knot draagt. De manier waarop de knot gedragen wordt is hierbij van groot belang. Hoge knotten suggereren meer dat de drager spiritueel is ingesteld, terwijl de lage knot juist zou wijzen op het bijwonen van driedaagse rave feesten. Een knot waarbij het haar strak is vastgesnoerd is uit den boze. Dit zou namelijk op gedisciplineerdheid wijzen, het tegenovergestelde van wat een man met knot wil uitstralen. Ook hierbij loopt Leto voorop om het voorbeeld te geven. Tijdens de uitreiking van de Golden Globes in 2014 droeg hij zijn haar in een lage, rommelige, knot. Niet iedereen was overigens van deze haarstijl gecharmeerd, omdat de knot te ‘laf’ zou zijn. De sleutel tot een perfecte ‘man bun’ is ongeforceerdheid, waarbij het haar net zo goed los staat. Leto’s haarstylist beaamt dit. Volgens hem komen mannen alleen weg met lang haar als ze zich er comfortabel en natuurlijk bij voelen. Dus, mannen die alleen lang haar hebben omdat ze zo en knot kunnen dragen, en daarmee mee willen doen aan een modeverschijnsel, kunnen hun haar maar beter afknippen. [3]

Haar, op zowel het hoofd als het lichaam, is een van de belangrijkste factoren in het identificeren en representeren van de culturele en sociale verschillen tussen de sekse. Niet het hebben van haar, maar de af- of aanwezigheid van het haar maakt de grenzen tussen wat per cultuur als algemeen aanvaardbaar voor de man en vrouw wordt beschouwd. Haar levert daarmee een bijdrage aan de machtsstructuren van waaruit het concept gender is gevormd. [4]

Literatuur
Cheang, Sarah, Geraldine Biddle-Perry, red. Hair. Styling, culture and fashion. Oxford: Berg, 2008.
Perrot, Philippe. Werken aan de schijn. Veranderingen van het vrouwelijk lichaam in de achttiende en negentiende eeuw. Vert. uit het Frans door Karin van Dorsselaer. Nijmegen: SUN, 1987.
Reijmer, Loes. ‘Knotsgek.’ De Volkskrant. 26.02.2014.