Modemuze X Volkskrant: Mannenbrillen

Pilotenbril, wayfairer, John Lennonbril... Lorgnet, pince-nez, schaarbril? Brillen zijn we tegenwoordig in alle vormen en maten gewend. Het is de omlijsting van de ogen: sommige bekende brildragers herkennen we nauwelijk wanneer zij hun bril niet op hebben. Het kan worden beargumenteerd dat de bril een medisch hulpmiddel is, maar er valt niet over te twisten dat brillen zeker ook stijlobjecten zijn geworden. Een korte geschiedenis van: de bril.

Lorgnet en de schaarbril

Een lorgnet is een soort bril met aan één zijde een stokje of handvat, meestal door (welgestelde) dames gebruikt. De lorgnet ofwel face à main (lorgnet met houder) werd omstreeks 1780 door de Engelsman George Adams ontworpen. Hiervoor gebruikten vrouwen én mannen (zie schilderij) de schaarbril, maar deze was moeilijk te gebruiken tijdens een gesprek, doordat de steel of handvat voor de mond zat. Handiger zou het zijn als de steel zich aan de zijkant bevond. Tijdens de romantiek en biedermeier periode (1830-1850) droegen heren een lorgnet, een monocle of stalen bril.

Monocle

Een monocle is een oogglas aan een koordje. Dikwijls werden ze aan een zwart zijden koord of lint gedragen. Ze hadden veelal ovale en rechthoekige modellen. In de negentiende eeuw droegen modieuze heren een bril of een monocle (zie ook de modeprenten).

Knijpbril

Een pince-nez of knijpbril is een soort bril zonder pootjes die op de neus kon worden vastgeknepen. Dit model bril was populair van ongeveer 1870 - 1945, en werd door zowel mannen als vrouwen gedragen. Voor mannen kon de pince-nez door middel van een kettinkje met een haakje of clip achter het oor worden bevestigd. De vrouwelijke variant had aan het uiteinde vaak een haarspeld, maar men kon er ook een koordje aan bevestigen dat dan om de nek werd gedragen.

Er bestonden twee varianten: de pince-nez met een harde brug, waarbij de glazen meestal niet in een montuur zaten en door middel van een scharniertje op de neus werden geklemd, en de pince-nez met een verende brug. Deze stijl werd na 1900 populairder. Aan het begin van de 20ste eeuw droeg men de pince-nez vooral 's avonds aan een zwart zijden koord of een band (opletten met het roken van sigaren!). Tot rond 1909-1914 werden er door heren veel knijpbrillen of 'Oxford eyeglasses' gedragen.

De knijpbril werd voornamelijk in de westerse wereld gedragen: hij was niet geschikt voor platte, brede oosterse neuzen. Tegenwoordig worden pince-nezs eigenlijk niet meer gedragen.

Zonnebril

In de jaren 1920 hadden mannen brillen geen of een zeer smalle rand, of verwisselbare zonneglazen in verschillende tinten. In de jaren 1930 was 'zonnen' een modeverschijnsel geworden en waren er voor mannen en vrouwen zonnebrillen, die eventueel op de gewone bril geschoven konden worden. In de jaren 1950 en 1960 droegen jonge mannen een donkere (zonne)bril. In de jaren 1970 kwamen zonnebrillen met allerlei monturen in de mode.

Contactlenzen

De term contactlenzen werd voor het eerst vermeld door de Zwitserse arts A. Engen Fick, die in 1887 de resultaten van zijn experimenten publiceerde. In 1889 beschreef August Müller in zijn dissertatie verdere experimenten, die geleid hebben tot meer succes. Rond 1909-1914 was er een steeds grotere ontwikkeling op het gebied van contactlenzen : deze werd echter pas na de Eerste Wereldoorlog voortgezet.

Bronnen:

Marian Conrads, Handboek Kostuumaccessoires, p. 98, 110, 128, 152, 158, 162.