Huipil (vrouwen kledingstuk)

Dit is een kledingstuk van de Quiché Maya. Het is voor het bovenlijf en word huipil genoemd. Huipil komt van het Azteekse woord: huipili wat bedekken betekent. Een huipil is een kledingstuk voor de vrouwen en komt in vele variaties. Een korte huipil komt halverwege de middel en een langere komt tot over de knieën. Deze laatste valt losjes over de rok en lijkt dan op een soort vrouwenhemd. Andere zijn heel lang en massief en deze worden in de rok gestopt als een soort onderrok en word bij elkaar gehouden door een riem. Ze worden van 1, 2 of 3 stukken gemaakt naar traditie in het dorp. Huipil die van 1 stuk worden gemaakt komen niet veel voor. Huipils die uit 3 delen bestaan zijn bedoelt voor ceremoniële gebeurtenissen (met uitzondering van een aantal dorpjes). De “gewone” huipil heeft geen mouwen. De delen die over de armen hangen worden in de meeste dorpen niet vastgemaakt en hangen los. Ze worden vooral gemaakt van katoen en gedecoreerd met zijde, katoen en wol. Decoraties op de huipils variëren enorm: van versieringen op de voor- en achterkant, alleen op de rug, alleen op schouders of langs de nek. De verschillende delen van de huipil worden zo vastgemaakt dat je de steken niet ziet. Soms wordt het vastgemaakt met een gekleurd draad in de vorm van een bloemenpatroon. Daarna wordt er een gat geknipt voor het hoofd of ze hebben het tijdens het naaien open gelaten. Veel huipils hebben een strookje over de schouders lopen : mano (hand) of culebreado (slangachtig). De zijkanten van de huipil kunnen open gelaten of bij de armen dichtgemaakt worden. Als de huipil groot is wordt het “overtollige” stof omhoog gehouden vanaf de armen met een koord van wol: tocoyal. Dit koord gaan rond de nek en bij de armen weer onder de kleding zodat het naar de schouders wordt getrokken. Deze manier verdwijnt echter heel snel. Over het algemeen wordt er 1 huipil gedragen, maar tegenwoordig nog een tweede als onderkleding, voor extra warmte, als sjaal (dat bij ceremoniën over het hoofd word gedragen), of als bescherming tegen de zon, of voor meer kleur in de kleding. Klasse en huwelijksstatus kan worden afgelezen aan de huipil. In sommige gemeenschappen zegt de lengte van de huipil hier iets over, in andere gemeenschappen weer de designs. Ook voor verschillende ceremonieën zijn er verschillende huipils: voor de kerk, trouwen, begrafenis enz zijn er verschillen. Deze speciale huipils worden over de “gewone” huipil gedragen. De huipil word gezien als een deel van de vrouw en daarom verbergt ze de goede kant van de huipil voor kwade geesten en begerige ogen van buitenlanders.