Homebodies: zelfexpressie met een beetje 'extra'

Toen het coronavirus ook Nederland in haar grip kreeg, stond alles in eerste instantie in het teken van (zoveel mogelijk) thuisblijven. Het directe effect was veelal persoonlijk, maar vrij snel daarna kwamen grotere maatschappelijke en zakelijke ontwikkelingen naar de voorgrond. In de tijd dat we als maatschappij de eerste effecten van de lockdown hebben ervaren, is er echter nog veel meer gebeurd en aan het licht gekomen - binnen en buiten de mode.

Onderwerpen die te maken hebben met sociale, economische en maatschappelijke gelijkheid worden steeds meer besproken. Men wordt veel assertiever met betrekking tot het aanspreken op het gedrag van bedrijven in het maatschappelijke debat. In de mode zien we dat bedrijven hun werknemers en diversiteitsbeleid onder de loep nemen. Er vallen ontslagen en directieleden stappen op eigen initiatief op. Echter neemt het gros van de bedrijven nog te weinig actie en heerst er de angst dat mensen van kleur nu veel worden ingezet als token voor het diversiteitsbeleid van bedrijven. Kortom: 2020 is een bewogen jaar waar steeds meer merken en modehuizen zetten zich af tegen de standaard.

In de expo the new normal staat onder andere het werk en de visie van Maison the Faux centraal. Co-founder Tessa de Boer licht toe hoe de afgelopen coronaperiode effect op hen heeft gehad en wat 'het nieuwe normaal' voor hen betekent. In de expo zijn twee stukken uit de collectie Maison pour Maison opgenomen, die reflecteren op thuis zijn en zelfexpressie. In dit blog zoomen we in op thema's uit de collectie en zoeken we parallellen in de modegeschiedenis: hoe dagen deze werken ons uit om na te denken over 'het nieuwe normaal'.

Tegen de standaardregels

Voor Maison The Faux, onder leiding van Joris Suk en Tessa de Boer, is dit niks nieuws. Zij staan erom bekend zich af te zetten tegen de standaardregels van de mode. Maison The Faux is in 2014 begonnen als modelabel, eerst nog volgens de traditionele moderegels. Maar ze kwamen er al snel achter dat aan de lopende band produceren absoluut niets voor hen was. Ze zijn nu niet zozeer bezig met produceren en zoveel mogelijk producten aan de man brengen, maar veel meer met verhalen vertellen en die vertalen naar exclusieve producten.

Tegenwoordig identificeert Maison The Faux zich meer als creatieve studio, weliswaar met mode als een belangrijke kernwaarde, maar dit gaat voorbij de traditionele invulling van een modelabel. Maison the Faux maakt onder andere ‘human-wear’, die vaak in performatieve shows worden neergezet, maar ook het omgekeerde vindt steeds vaker plaats. “Het gaat om de belevenis, veel meer dan over het product.” Deze belevenissen zetten je aan het denken, plaatsen vraagtekens of bevestigen dat wat jij altijd al dacht maar waarvan je het gevoel had dat je de enige was. Hierbij gaat het om kledingstukken die een gevoel bij je naar boven brengen, je aan het denken zetten of inspireren. Maar hoe gaat Maison The Faux om met de gevolgen van de coronacrisis en wat betekent het nieuwe normaal voor hen?

'The new normal': What The Faux?

Op het moment dat de lockdown inging zat Maison the Faux enorm in de lift: het label werkte veel in opdracht en deed veel performances, maar ineens konden veel geplande activiteiten niet meer doorgaan. Volgens Tessa was de quarantaineperiode voor Maison the Faux een verlammende periode. In tegenstelling tot andere modehuizen die zoveel mogelijk op commerciële kansen probeerden in te spelen, hebben zij eerst een periode moeten wennen aan de nieuwe situatie. Maar ze zouden Maison The Faux niet zijn als ze niet al snel daarna de draad oppakte.

In de afgelopen periode hebben ze zich gericht op wat er ondanks alle beperkingen en omstandigheden nog mogelijk was. Uiteindelijk gaf de lockdown wel meer tijd dan gewoonlijk om na te denken over een nieuwe periode, een nieuw normaal. Plannen om het roer volledig om te gooien hadden ze al: binnenkort gaat Maison The Faux een nieuwe richting op, waarmee ze hun eerdere ontwikkelingen als ‘modehuis’ verder onderstrepen. Vanaf 2021 zullen ze zich nog meer verbinden met de theaterwereld en verhalen blijven vertellen zonder beperkingen van het traditionele modesysteem.

Met deze nieuwe koers pusht Maison the Faux ook hun missie in een breder veld. Tot nu toe hebben ze altijd gefocust op de zoektocht – of zelfs struggle – naar identiteit en de ruimte die daarin te vinden is. Kleding voor alle mensen in allerlei vormen, leeftijden en kleuren: ze vinden het belangrijk dat je kunt zijn wie je bent of wilt  zijn. Tessa: “'The new normal' is voor mij dan ook dat empathie meer gepusht wordt. Voor mij staat het symbool voor de afgelopen periode. Dat voel ik ook terug in alle gesprekken die corona heeft aangewakkerd, van racisme tot aan hoe we met de wereld omgaan.”

Figuur 2: Look uit 'MAISON pour MAISON' (2019). Foto: Pieter Stigter

Human wear, quarantaine wear

Deze gedachten en thema’s komen sterk naar voren in de collectie MAISON pour MAISON (2019) die zij vorig jaar toonden. De collectie speelde volgens Tessa met de symboliek van thuiszijn en refereerde aan verschillende vormen van ‘thuiskleding’ (homewear): negligés en babydolls, hoodies en pyama’s, maar ook niet-kledingstukken uit huis kwamen erin voor. Met de collectie bevragen ze het spanningsveld tussen vrijheid en isolatie: Waarom voel je je het meest vrij in jouw thuisomgeving? Is het niet jammer dat de vrijheid die je in huis kan ervaren om te zijn wie je wil zijn zich niet zomaar vertaald naar het straatbeeld?

Hoewel deze collectie min of meer een jaar vóór de lockdown is gepresenteerd, liggen er veel interessante vraagstukken over een (post-)coronasamenleving in de werken besloten en is de collectie in deze tijd tegelijkertijd in een compleet nieuw daglicht gezet. Hoe inclusief zijn wij als samenleving en hoe inclusief is de mode-industrie daarbinnen? Staan we echt open voor elkaar, zoals iedereen is en wil zijn, of kunnen we daar nu misschien meer ruimte voor creëren en toewerken naar een ‘nieuw normaal’?

De vrij directe referenties en vrijheden die we koppelen aan thuis zijn in de collectie zullen voor veel mensen tijdens de lockdown nog herkenbaarder zijn, ondanks hun alledaagsheid. De hoodie die je normaal niet naar kantoor aantrekt, is nu het nieuwe pak, of – als de camera aanstaat – kan in ieder geval die trainingsbroek in ieder geval aanblijven. Voor sommigen voerde het comfort en gemak van thuiszijn, in contrast met veel dagelijke werkelijkheid, de afgelopen tijd waarschijnlijk de boventoon. Maar hoe gewoon dit misschien lijkt: is dit niet ook een vorm van conformisme die we gezamenlijk hebben afgesproken en misschien wel ter discussie gesteld mag worden?

Tegelijkertijd zijn er misschien anderen die in de veiligheid van thuis zoveel vrijheid hebben ervaren dat ze alles uit de kast hebben getrokken. Wie normaal geen extreme looks aandurfde, zich het meest comfortabel voelt in kleding uit een andere tijd of zich stiekem het liefst buiten de grenzen van traditionele genderkaders kleed, kon nu misschien wel all out gaan.

Thuiskoningin

Beide bewegingen zijn van alle tijden en breken op hun eigen manier met verwachtingen en beperkingen vanuit de maatschappij. In haar blog Hip thuiswerkkloffie licht Ninke Bloemberg enkele modetrends uit die de soms schokkerende beweging van binnen- naar buitenkleding maakten (exclusieve kamerjassen voor de mannen en negligé voor de vrouwen). Aan deze lijst zouden we ook nog een sieraad toe kunnen voegen, als pièce de résistance: in 2001 maakte sieraadkunstenaar Truike Verdegaal de 'Thuis tiara' voor de sieradenexpo ’21 diamanten voor Maxima’ in het huidige Design Museum Den Bosch.

Figuur 4: Thuis tiara, Truike Verdegaal, 2001, collectie Design Museum Den Bosch

Ook dit object bevraagt waarom je jezelf niet ten alle tijden kan uitdrukken zoals je wil. Ook als je thuis vast zit, tijdens je quarantaine, en letterlijk niemand je in real-life zal zien. De tiara roept vragen op over hoe je jezelf presenteert in huis en voor wie. Hoewel het in eerste instantie overdreven lijkt, wordt het thuis 'aankleden' dus al eeuwen gedaan, zeker in de hogere kringen van de maatschappij. Het stelt een hedendaagse kijker ook de vraag: waarom zou je geen tiara dragen in huis?

Maxima heeft deze tiara nooit gedragen, maar dat Maxima een diamond girl is staat als een paal boven water. En het zou zomaar kunnen dat ze een hele rij thuis tiara’s op haar dressoir heeft uitgestald en deze dagelijks wisselt. Want thuis zijn er geen regels en kun je doen en laten wat je wilt. Echter blijft dit alleen speculeren. Wat ik wel denk is dat men zich in de thuisomgeving toch vrijer voelt en er meer ruimte is voor zelfexpressie. Ik geloof dat de concerten tijdens de lockdown nooit zijn gestopt, maar zich hebben verplaatst van de concertzalen naar de woonkamers. Het is mooi dat men deze safe space voor zichzelf creeert, maar zelfexpressie zou zich niet moeten beperken tot de kaders van een thuis.

Pillow dress: creatief en toegankelijk

Figuur 5: Pillow-dress uit collectie MAISON pour MAISON, 2019. Foto: Peter Stigter

Deze beweging van ‘being fabulous at home' krijgt een hele mooie, opvallende, maar tóch toegankelijke vorm in een 'viral challenge', die terug te leiden is naar die ene collectie van Maison the Faux. Uit de tientallen looks uit de collectie kreeg een bijzondere jurk tijdens de lockdown alle aandacht. De pillowdress, een jurk gemaakt van een kussen welke met een riem om het lichaam is bevestigd, was volgens Tessa in eerste instantie helemaal niet breed opgepakt in de pers, maar toen een Braziliaanse influencer met een enorm internationaal bereik de look had gedeeld via social media, was de #PillowChallenge geboren. Van Halle Berry tot Anne Hathaway: de challenge ging de wereld over met allerlei eigen variaties op Maison the Faux’s originele stuk.       

Figuur 6: Actrice Halle Berry's eigen adaptatie op de #Pillowchallenge. Bron: Instagram Halle Berry @halleberry

Waarom de pillow challenge het zo goed deed? Ten eerste sloeg de verveling voor sommigen behoorlijk toe tijdens de quarantaine en bood de Pillow Challenge een manier om creatief te zijn, met een opvallende Instapost als resultaat. Maar we kunnen ons dus ook afvragen of Maison the Faux met deze jurk niet onbedoeld een onverwacht toegankelijke manier heeft geboden waarmee iedereen de vraagstukken uit de collectie kon uitdrukken. Met inmiddels bijna 300.000 hashtags op Instagram kan in ieder geval geconcludeerd worden dat de pillow dress een breed publiek heeft geïnspireerd buiten de gebaande paden te denken en een beetje extra te brengen in de dagelijkse kledingsleur.

Of deze trend, ook na de lockdown, breder opgepakt zal worden, weet nog niemand, maar het idee dat dit een begin kan zijn, doet me goed.