Vrouwen met kortgeschoren haar

In De stijl van Zuidoost is Zigi de tweede dame die ik bevraag over haar stijl. Ze draagt een zwart skipak, een doorschijnend heuptasje van het merk L’origin3 en een modieuze merkloze zonnebril die ze online heeft besteld. Haar schoenen, die van Maison Margiela zijn, matchen met haar heuptasje- beide hebben een neon-roze gloed. In het gesprek dat we hebben over haar stijl is ze het meest uitgesproken over haar kortgeschoren, blonde, haar. 'Je moet het gewoon kunnen rocken…' zegt ze '…en ik rock het!'.

In deze blog richt ik me op het kapsel: kortgeschoren haar. In een latere blog (die van Levi) richt ik me op het type haar- black hair, dat een eigen rijke geschiedenis kent. 

Vrouwen en haar

Zigi vertelt dat ze allerlei soorten kapsels heeft gehad. Ze droeg ook weef, in verschillende stijlen. Haar korte haar heeft ze nu blond geverfd, maar ook dat heeft verschillende kleuren gehad. Ze draagt haar haar nu twee jaar kort.

We doen al jaren van alles met ons haar om het bij onze stijl en identiteit te laten passen: kleuren, permanent, bleken, ontkrullen of vlechten. Dat is niet zo gek, vindt wetenschapper Deborah Pergament [1]: 'Haarstijlen geven ons vaak oordelen over iemand zijn/haar seksuele geaardheid, moreel, sociaaleconomische klasse en zelfs politieke overtuigingen'. Zo kennen we allemaal de uitdrukking 'lekker kort en pittig kapsel' wel; een vaak cynische uitdrukking die we een bepaalde type vrouw geven. Waarom vinden we kort haar vaak pittig of stoer?

Zigi, De stijl van Zuidoost, foto: © Les Adu

Lang haar staat voor vrouwelijkheid

Voor velen van ons is lang haar het teken van vrouwelijkheid. Niet zo gek, want dat is het beeld dat ons in het Westen al eeuwen gevoed wordt. Elizabeth Bartman [2] vertelt dat dit beeld dateert uit de Griekse en Romeinse tijd. Lang haar was vroeger niet alleen de norm voor vrouwen, maar tevens een teken van gezondheid; alleen gezonden mensen kunnen lang haar groeien. Lang haar was daarom tevens een statussymbool. Ook betekende lang haar dat je je zaken in orde had; lang haar is ‘onhandig’ en vraagt om aandacht en de nodige verzorging. Je kon dus alleen lang haar hebben als het financieel goed met je ging, en je de tijd en middelen had om het te verzorgen. Pas in de 20^e eeuw gingen vrouwen meer experimenteren met haar. Zo kwam in 1908 de boblijn in de mode dankzij couturier Paul Poiret. Ook waren er bekende sportsters en sterren die hun haren korter gingen dragen.

Vandaag de dag lijkt, in het Westen, lang haar nog steeds het schoonheidsideaal te zijn voor de vrouw: Wanneer we kijken naar de media, modellen en beroemheden zien we dat bijna alle vrouwen lang haar dragen. Natuurlijk, als pruik of met behulp van extensions. Wie heeft bedacht dat, of hoe de gedachten is ontstaan dat lang haar vrouwelijk is, is moeilijk te achterhalen.

Kaal of super kort is edgy

Het kale hoofd kent ook een lange en diverse geschiedenis, maar vooral buiten de Westerse context. De Hindu scheren hun hoofd tijdens begrafenissen en in Egypte (het Ptolemeïsche rijk) scheerden vrouwen én mannen hun hoofd kaal. Dit vanwege de hitte en om schoon te blijven.

Zigi, De stijl van Zuidoost, foto: © Les Adu

In het Westen lijkt het de Franse rebel Joan of Arc te zijn geweest die als eerste haar hoofd kaal scheerde, in de 15^e eeuw. Zij droeg mannenkleding en scheerde haar hoofd kaal om ervoor te zorgen dat mannen geen avances maakte. In kloosters werden hoofden van vrouwen kaalgeschoren als straf bij meiden die niet gehoorzaamden. Na de Tweede Wereldoorlog werden hoofden van Franse vrouwen die intiem waren geweest met Duitse soldaten kaalgeschoren: ‘le femmes tondues’ werden zij genoemd. Zij werden in hun ondergoed met een getekend hakenkruis op hun borst de straten doorgestuurd.

Power vrouwen

Het was Grace Jones die in de jaren ’70 en ‘80 het kortgeschoren kapsel op de kaart zette. Met haar iconische looks daagde ze de norm uit: wat is vrouwelijk en wat is esthetisch ‘mooi’?  Ook Sinead O'Connor maakte furore met haar haar [3]. Zij scheerde haar hoofd kaal nadat haar management wilde dat ze zich vrouwelijker en zachter presenteerde, door langer haar en kortere rokjes te dragen. Als reactie op deze wens scheerde ze haar hoofd kaal. Iets meer dan tien jaar geleden was het popster Britney Spears die de bladen haalde met haar kaalgeschoren hoofd. Het ging volgens de media niet goed met haar en deze actie bevestigde dat.

Vandaag de dag zijn er sterren zoals Amber Rose die gelukkig verandering brengen in dit beeld. Amber Rose is een sexy, mooie vrouw die zich heel bewust is van haar vrouwelijkheid en dit niet ophangt aan een hoofd vol lange lokken. Ook zijn er steeds meer modellen die hun haar scheren, om een sterke eigen identiteit neer te zetten.

Zigi, De stijl van Zuidoost, foto: © Les Adu

De kracht van haar

'Ik voelde me meteen een nieuw persoon' vertelt Zigi wanneer ik haar vraag naar haar haar. Dat is wat haar met ons doet. Haar is een zichtbaar onderdeel van onze identiteit en zegt ook vandaag de dag nog veel over ons. Zigi vertelt dat niet iedereen kort haar kan hebben. Ook anno 2018 wordt kort bij vrouwen haar nog gezien als ‘edgy’, voor vrouwen met ‘lef’. Niet zo gek ook, als we kijken naar de geschiedenis waarbij lang haar staat voor vrouwelijkheid en de hedendaagse context van ‘mooi’ ook vaak gepaard gaat met lang haar. Gelukkig zijn de stereotyperende gedachten over bepaalde kapsels inmiddels wel verruimt en kan je ook vrouwelijk, mooi en sexy zijn met een kort of kaalgeschoren hoofd. Zigi is hier het levende bewijs van.