Een modepop uit Parijs
Toen de jonge prinses Wilhelmina negen jaar oud was kreeg zij van de kerstman een speciaal cadeau: een prachtige pop, Parisienne genoemd. Maar wat is nu de link met Modemuze? Deze Parisienne had een complete garderobe, geheel naar de mode van de tijd, Parijs in 1889.
Spelen is leren
Prinses Wilhelmina, de overgrootmoeder van Koning Willem-Alexander, kreeg in 1889 – ze was toen negen jaar – voor Kerst een hele grote porseleinen pop van 95 centimeter cadeau, met een snoeperig gezichtje van biscuit-porselein. De pop werd de Parisienne genoemd.
Spelen was voor 19e-eeuwse prinsesjes ook vaak leren; de Parisienne was vooral bestemd als gouvernante voor de vele andere poppen van Wilhelmina in haar kinderkamer in Paleis Het Loo. Voor Wilhemina was de gouvernante een belangrijk persoon; zij werd zelf grotendeels opgevoed door haar Engelse gouvernante, miss Saxton Winter. Wilhelmina noemde de Parisienne voortaan Mademoiselle, zodat duidelijk was dat zij de baas was over de andere poppen.
De Mademoiselle was een pop waarmee je door het vele aan- en uitdoen van de diverse kledingstukken het een en ander opstak over de manier waarop een dame zich later diende te kleden en over de bijbehorende etiquette. Het was bovenal een oefening in geduld. Want jezelf aankleden was in de 19e eeuw geen gemakkelijke zaak door de vele lagen die je over elkaar aan diende te trekken en door de vele knopen, baleinen, linten, strikken, haken en ogen die het snelle aankleden bemoeilijkten en waarbij je altijd hulp nodig had.
Haakjes en oogjes
En dit was nou precies wat het speelplezier van Wilhelmina, die eerst heel blij was met de pop, flink in de weg stond. Zij kreeg er snel genoeg van, zoals uit een verslag van haar eigen gouvernante blijkt:
“Mademoiselle’ (…) was blijkbaar uitstekend op de hoogte van alle punten der hofetiquette, geheel in staat om de opvoeding der koningskinderen te leiden, en scheen in ’t algemeen uitstekend toegerust voor haar toekomstige levenstaak. Zij had prachtig haar, hoewel wat omslachtig opgemaakt en haar gehele uitzet droeg de sporen van de smaak en de zorg, waarmede ieder kledingstuk was uitgekozen.
De eerste weken dat de Koningin [toen nog prinses] deze prachtige, nieuwe pop bezat, wilde de Koningin voortdurend het haar kappen, of de kleding van deze deftige dame veranderen, maar de taak was veelomvattend en de tijd en het geduld, die vereist werden, onbeschrijfelijk groot. Over de beelderige Parijse corsetjes zaten de japonnetjes onberispelijk, maar ontelbaar waren de kleine haakjes en oogjes, waarmede Mademoiselle’s ingewikkelde kledingstukken dicht gemaakt moesten worden. Het onvermijdelijke volgde.
Aangezien Mademoiselle zo nuffig op haar kleding was en zo veel tijd aan haar toilet besteedde, werd zij verder aan mijn zorgen toevertrouwd. Na een maand of twee evenwel was zonneklaar bewezen, dat Mademoiselle ongeschikt was voor haar taak, en zij kreeg haar ontslag.”
‘Parisienne’
Wie op Google zoekt op ‘poupée Parisienne’, ‘Gaultier’ of op soortgelijke termen, krijgt vele foto’s te zien van modieus geklede Parisiennes, vervaardigd door verschillende fabrikanten. Deze poupée mannequin, zoals dit soort poppen ook wel wordt genoemd, is gemaakt door François Gaultier. Het hoofd van biscuit porselein kan draaien en zit bevestigd in een zogenoemde swivel-nek.
Het lijf is van leer gevuld met kleine korreltjes kurk en de lichtbruine pruik is van echt haar. De hele garderobe is door een kleermaker met de hand vervaardigd en de snit van de kleding komt overeen met het modebeeld rond 1888-1890.
Garderobe
De garderobe van de gouvernante bestond uit onderkleding, dagkleding en accessoires. Op de hoofdafbeelding is een ensemble te zien bestaande uit een kostuumlijfje en een rok met queue van bruine wol met borduursels, een hoed van wit geplisseerd satijn met kant, een paraplu en een wit batisten zakdoek.
De pop kon ook gekleed worden in een blouse van witte noppenbatist met bijpassende rok (zie onderstaande afbeelding).
De gouvernante heeft ook nog een andere outfit, bestaande uit een jak, een kostuumlijfje en een rok van roze zijde met bijpassend lila fluwelen lint, gedrapeerd over de stoel en in de hutkoffer (zie onderstaande foto). Bruine leren handschoenen en een lichtblauwe zijden parasol met ivoren handvat vervolmaken het toilet. In de garderobe zit ook nog een tweede muts van geplisseerde geborduurde batist.
Daaronder droeg de pop het ondergoed dat op diverse foto’s van de pop te zien is: een korset van écrukleurige zijde, versterkt met baleinen en afgezet met katoenen kant, twee witte katoenen onderrokken met een bijbehorende losse zak, een wit katoenen lijfje, een wit katoenen hemd, een wit katoenen onderbroek (alles met kanten en ruches), witte katoenen gebreide kousen en hoge leren schoenen met een sluiting aan de buitenzijde met acht metalen knoopjes.
De poppenkast
Toen Wilhelmina twaalf jaar oud was, mocht zij niet meer eindeloos met haar poppen spelen; ze moest worden voorbereid op haar toekomst als koningin van Nederland. Haar poppen werden opgeborgen in een mooie vitrinekast. Deze kast – die ze in 1889 ook van de kerstman had gekregen – werd ingericht als een soort poppenhuis met kamers op meerdere verdiepingen. Mooie antieke meubeltjes en accessoires zouden het leven van de poppen in de kast veraangenamen. De kast én de poppen zijn samen bewaard gebleven in de collectie van Paleis Het Loo.
Voor poppenverzamelaars van nu is de Parisienne met haar garderobe een verzamelobject van grote waarde. Voor de lezers van het Modemuzeblog is het leuk om te zien hoe de Parisienne een volledige modieuze Parijse garderobe had. Maar voor prinses Wilhelmina was de gouvernantepop vooral een pop waar ze niet leuk mee kon spelen.
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie